Rijsbergs Toneel

RIJSBERGEN – In Koutershof speelde het Rijsbergs Toneel Geestesbeschaving anno 1902 het blijspel De Richel. Een doodgewone amateurclub, maar niet zomaar één. Daar moet het publiek na drie voorstellingen ook deze keer achter zijn gekomen. Het plaatselijk gezelschap liet haar donateurs genieten van goed acteren in een toneelstuk waarvan het inhoudelijk gezien liefhebber is. Want humor zat er volop in verwerkt. Die moet je er echter wel uit weten halen. Daarmee bleek het Rijsbergs Toneel weinig moeite te hebben.

DOOR CHARLES LUIJTEN

Het Rijsbergs Toneel Geestesbeschaving anno 1902 heeft met de opvoering van de Richel naar alle vermoeden aan goede klantenbinding gedaan. Dat zegt een heleboel. Verschil van mening zal er altijd zijn en blijven omdat de een de voorkeur geeft aan een drama, de ander aan blijfspel of klucht of gewoon een komedie. Dan hebben we het wel over het soort genre en niet over het spelpeil, want dat is heel andere koek. Zo kan bijvoorbeeld een draak van een stuk magnifiek worden vertolkt. Mocht in het ergste geval van het laatste geen sprake zijn, ja, dan zou je na afloop kunnen praten van een beroerde voorstelling en was het wellicht beter geweest thuis te blijven.

Overlast

In Koutershof, waar het Rijsbergse toneelgezelschap drie dagen achtereen telkens voor een volle zaal acteerde in pension De Richel, was hiervan totaal geen sprake. Pension De Richel is een tehuis waarin in de goot belandde personages onderdak en verzorging ontvingen. Tegen het bestaan ervan maakte een bekakte buurvrouw bezwaar. Zij had ontdekt dat het pand niet conform het geldende bestemmingsplan van de gemeente werd bewoond. Bovendien bezorgden de bewoners haar de nodige overlast. Het getippel van een uitgerangeerde hoer voor haar deur en een voortdurend om haar huis zwervende en sterk aan de drank verslaafde – die ook nog haar bij de vijver vissende tuinkabouter had meegenomen – was ze meer dan zat.

Verzorging

Een heel aparte productie met herkenbaarheden uit de hedendaagse samenleving waarbij dans, muziek en zang door elkaar waren gevlochten. Deze variëteit verhoogde het kijkplezier van de bezoeker, al zal die zich hebben kunnen afvragen waarom. Niettemin waardeerde het publiek dat verschillende malen met een stevig applaus. Daarnaast was de voorstelling, waarin een boodschap zat verborgen, in alle opzichten goed verzorgd. Ik heb het over geluid, belichting, grime en kleding. Alleen stelde het decor, wat door moest gaan voor het interieur van het pension, naar mijn smaak iets te weinig voor. Ook al hoorde men een echte kanarie in een kooitje fluiten, keek men van uit de zaal op een aquarium vol vissen en zijn dergelijke tehuizen doorgaans van binnen aan de wat sobere en eenvoudige kant.

Genieten

Maar het overgrote deel van de toeschouwers zal zeker hebben genoten van De Richel. Mede door goede typeringen en het tempo waarin werd gespeeld, alsook de hiervoor eerder genoemde variatie, zakte het stuk geen moment weg Bij diverse bezoekers informeerde ik tijdens de pauze en na afloop van de uitvoering wat ze er van vonden. Alleen maar lof zowel over de inhoud van het toneelstuk als het spel. “Ik heb genoten. Wat mij opviel is ook het grote spelplezier van iedereen die aan het stuk meedeed. Wanneer dat er is ben je in staat een goede uitvoering neer te zetten zoals hier in Koutershof het geval is”, zei een beroepsactrice. Een echtpaar uit de buurt van Rotterdam dat de trip elk jaar naar Rijsbergen maakt om het Rijsbergs Toneel aan het werk te zien, had de voorstelling op dezelfde manier ervaren Dergelijke geluiden moeten het Rijsbergs Toneel onder regie van Eddy Haers veel deugd doen

Enerverend slot

Complimenten aan regisseur Eddy Haers, de tonelisten en al die anderen achter de schermen, wat er bij elkaar een heleboel zijn. We vergeten ook niet de meiden van Samen Sterk die de dansen verzorgden en gastzanger Perry. Een enerverend slot werd aan de uitvoering gesmeed. De directrice van het voormalig opvanghuis vertrok onder muziek en zang met ‘That is my way’ van Frank Sinatra om zich elders voor thuislozen in te zetten en nam de aan alcohol verslaafde man mee om hem niet aan zijn lot over te laten.

Goed teken

Het Rijsbergs Toneel Geestesbeschaving anno 1902 kwam vrijdag, zaterdag en zondag uitstekend voor de dag en heeft hierdoor zoals bij het begin van dit artikel reeds min of meer gezegd is een mooi visitekaartje afgegeven. Een goed teken, want zoveel cultuur heeft het dorp jammer genoeg ook weer niet. Laten we daarom zuring zijn op hetgeen wat we daarvan nog hebben. Belangstelling hiervoor tonen draagt er aan bij.

De meest bizarre typen zijn bewoners van dit huis, waarin je je als toeschouwer al heel vlug afvraagt wat nu de echte wereld is. De wereld van de zwerfster, de aan lager wal geraakte toneelspeler, de junk, de overjarige hoer en de alcoholist? Of die van de keurige buurvrouw Elsbeth Meerman, waar de burgelijkheid vanaf druipt.

‘De Richel’ is de toneelproductie van het Rijsbergs Toneel, die dit jaar driemaal werd opgevoerd. In het eerste uur is er nog weinig sprake van echte verwikkelingen. Het stuk is meer een schets, waarin de spelers alle kans krijgen de genoemde types neer te zetten. Dat valt nog niet mee. De kans op ‘overacting’ ligt op de loer. Nu is Emma de Leeuw als zwerfster een speelster die het gedreutel, het oeverloze gebabbel, het schijnbaar nutteloze gedoe feilloos op de planken zet. Anderen hebben er meer moeite mee. Wouter Hendriks als alcoholist begint té groot, maar komt al spelende beter in zijn rol, die hij uiteindelijk tot de juiste proporties brengt. Harrie Watzeels als aan lage wal geraakte toneelspeler, komt vooral na de pauze als impresario goed tot zijn recht.

Wat opvalt is het contrast tussen decor en kleding. Het decor had qua vormgeving verder doorontwikkeld mogen worden, het was te flets. De kostuums daarentegen waren fraai. Rika, de zwerfster, was perfect gekleed en de pakjes van de hoer Wanda zagen er appetijtelijk uit. Ook het ‘verkeerde pak’ van impresario Eduard was raak gekozen.

Misschien is dit het basisgegeven van het stuk: we willen allemaal een andere rol spelen dan die we hebben. De arme sloebers willen schitteren in de wereld van glitter en glamour en de buurvrouw wil ook op televisie, al is het maar in een tv-spotje voor anti-rimpelcrème. Voor de directrice van het pension, overtuigend gespeeld door Ineke Vogels, blijft niet veel meer over dan een nieuwe plek te zoeken waar mensen geholpen moeten worden.

De dansgroep en de liedjes gaven de voorstelling een luchtige sfeer en zorgden ervoor dat de scènes, die zich in het begin nauwelijks ontwikkelden, nergens inzakten. Na de pauze was er meer sprake van een plot dat afgewikkeld moest worden. Het leek of dit de spelers beter afging, hoewel het spel nu enigszins ten koste ging van de karakteristieke sjeu van de rollen.

De uitbouw voor het toneel en de praktikabels, waar de toeschouwers op zaten, brachten het spel dichter naar het publiek, dat het allemaal wel waarderen kon.

RIJSBERGEN – Vorige week woensdag kregen de initiatiefnemers die het aantrekken van een mobiele tribune probeerden te verwezenlijken in Koutershof tot twee keer toe een cheque van elk 5.000 euro uitgereikt. Vertegenwoordigers van het Prins Bernhard Cultuurfonds waren daarvoor naar Rijsbergen gekomen. Daarmee komt de totale schenking op 30.000 euro. Eerder gaf de Rabobank Zuidelijke Baronie een bedrag van 20.000 euro weg.

DOOR CHARLES LUIJTEN

Dolgelukkig zijn ze er mee, want nu kunnen alle wensen die de initiatiefnemers koesterden nagenoeg in vervulling gaan nu het Prins Bernhard Cultuurfonds hen met 10.000 euro verraste door haar bestuurlijke vertegenwoordigers Walter Wamsteker en Peter Neeb. Er was alleen gehoopt op een bijdrage van slechts de helft van voornoemd bedrag.

Totaal 30.000 euro

Het initiatief om over een mobiele tribune/podium te kunnen beschikken is destijds in Rijsbergen geboren en ter uitvoering gebracht. Het werd overigens gedaan door totaal negen verenigingen/stichtingen. Aangezien de Rabobank Baronie Zuid eerder een verzoek met 20.000 euro had gehonoreerd is de teller op 30.000 euro komen staan. Daar kom je een heel eind mee”, zei Marjo Jacobs van de Stichting Luid&Duidelijk Rijsbergen die het nodige voorbereidende werk op haar schouders nam.

Gemakkelijk hanteerbaar

Het plan dateert van juni 2007. Rabobank de Zuidelijke Baronie gaf verenigingen en andere samenwerkingsverbanden de mogelijkheid een ‘wereldidee’ in te dienen. Een idee ten behoeve van de aanvrager zelf, de gemeenschap, elk idee was in principe welkom. Zo werd op 15 juni een aanvraag ingediend om subsidie voor de aanschaf van 40 mobiele podium- /tribune elementen met hanteerbare afmetingen, gemakkelijk op te bouwen en af te breken. De aanvraag werd mede ondertekend door Stichting Nationaal Korenfestival Rijsbergen, de muziekverenigingen Sint Cecilia, Sint Martinus, Wernhout Vooruit, Con Amore respectievelijk uit Rijsbergen, Achtmaal, Wernhout en Zundert, de Stichting Boerendag, Rijsbergs Toneel Geestesbeschaving anno 1902, en Samen Sterk en Ouderen Toneel, beiden uit Rijsbergen.

Sporen

De podium-/tribune elementen, een model hiervan was opgebouwd in de refter van Koutershof, worden beheerd door de Stichting Luid&Duidelijk Rijsbergen. Een organisatie die reeds haar sporen heeft verdiend met het beheer van microfoons, boxen en andere geluidsapparatuur die door diverse Rijsbergse Organisatie gebruikt worden. De stichting is in 2006 ontstaan na een gezamenlijke aanschaf van druppelmicrofoons ten behoeve van podiumkunstbeoefenaars.

Kijken naar voordelen

Het Rijsbergs Toneel Geestesbeschaving anno 1902 speelt haar winteruitvoering dit jaar op een later tijdstip dan gewoonlijk, te weten op 14, 15 en 16 maart. Zij heeft de primeur van gebruik van de gloednieuwe tribune dat het kijkgenot zeer opmerkelijk zal veraangenamen. Geen last meer van medebezoekers met hoge schouders voor je neus die het uitzicht belemmeren en alle moeite gedaan moet worden om na de uitvoering geen stijve nek over te houden. Een luxe om straks de uitvoering van het Rijsbergs Toneel bij te wonen en al die andere podia optredens die daarna volgen. “Dit alles bereikt door te kijken naar de voordelen van samenwerking, efficiënt en slagvaardig te overleggen, te handelen en vooral constructief bezig te zijn”, laat een blije Marjo Jacobs die ook lid is van het Rijsbergs Toneel horen.